ხედვის გზები

ჯონ ბერჯერი (1926-2017) ბრიტანელი მწერალი, ხელოვანი და კრიტიკოსია; 1972 წელს BBC-ის არხზე ჯონ ბერჯერისა და პროდიუსერ მაიკლ დიბის ოთხსერიანი ფილმი „ხედვის გზები“ (Ways of Seeing) გამოვიდა, რომელშიც დასავლური ხელოვნების ანალიზია წარმოდგენილი.

დღეს უკვე კლასიკად ქცეულ სერიალს, თავის დროზე დიდი გამოხმაურება მოჰყვა.

მან გარკვეულწილად შეცვალა ვიზუალური ტექსტის აღქმის პროცესი და ხელოვნების ნაწარმოების მიმართ მაყურებლის დამოკიდებულება. წიგნი „ხედვის გზები“ კი სერიალის გამოსვლის შემდეგ დაიწერა. მასში მრავალი მნიშვნელოვანი საკითხია წამოჭრილი. ნიშნავს თუ არა ხელოვნების ნაწარმოების დანახვა მის ხედვას? როგორ ვხედავთ ან როგორ უნდა დავინახოთ კლასიკური ხელოვნება თანამედროვე ეპოქაში, როდესაც შესაძლებელია მისი მასობრივი რეპროდუქცია? რატომ არიან ქალები ასეთი პასიურები კლასიკურ ფერწერულ ტილოებსა თუ თანამედროვე სარეკლამო ფოტოებზე? ბერჯერი სხვადასხვა ვიზუალურ მასალას განიხილავს და ასკვნის, რომ თითოეულ გამოსახულებას იდეოლოგიური ქვეტექსტი აქვს. ისინი გაბატონებული კლასისა და დომინანტური სქესის ინტერესებს გამოხატავენ. წიგნის სტრუქტურა შინაარსის აღქმას უწყობს ხელს. შვიდი ესეიდან სამში მხოლოდ ვიზუალური მასალაა გამოყენებული, რათა მკითხველმა დაათვალიეროს და დასკვნა თავად გამოიტანოს.