მთვარე კოცონთა მიღმა

მეოცე საუკუნის ერთ-ერთ უდიდეს იტალიელ ინტელექტუალად მიჩნეული პროზაიკოსი, პოეტი, მთარგმნელი, რედაქტორი და კრიტიკოსი ჩეზარე პავეზე თავის უკანასკნელ და მისივე თქმით, შემაჯამებელ წიგნს „მთვარე კოცონთა მიღმა“, საკუთარ „ღვთაებრივ კომედიას“ უწოდებს და მართლაც, იგი მწერლის საუკეთესო რომანად, მისი პოეტიკის მწვერვალად და იტალიური ლიტერატურის შედევრადაა დასახელებული.
 
16 წელია თავში მაქვს ეს წიგნი, მუდმივად დამქონდა ჩემში და ახლა ის დროა, დავწეროო, თქვა და თავის უკანასკნელ სიყვარულს, ამერიკელ მსახიობსა და მოდელს, კონსტანს დოულინგს მიუძღვნა. წიგნი იმ კაცის შესახებ გვიამბობს, საკუთარი ფესვებისა და ამდენად, საკუთარი თავის საპოვნად რომ დაბრუნდა ამერიკიდან, სადაც გამდიდრდა, მაგრამ თავის პოვნა გაუჭირდა, სადაც ყველა მასავით უფესვოა, საკუთარ ძირებს მოწყვეტილი, „ნაბიჭვარი“, სადაც არავინ იცის თავისი წინაპრების ამბავი. „რა სისხლია ჩემს ძარღვებში“, „რა ვიყავი დაბადებამდე“, ესაა კითხვები, რომლებიც გმირს აწუხებს.
 
განხეთქილება ინტელექტუალურსა და რეალურს შორის, მითური და წინაპართა სოფლური სამყაროებით მონუსხულობა, ციხე, გადასახლება, პოლიტიკური პასუხისმგებლობისაგან გაქცევა და ამის გამო ტანჯვა, ყოველივე თავს იყრის რომანში და მწერლისავე სიყრმისეული მოგონებების ადგილებში ავტობიოგრაფიული ხასიათით მკაფიოდ აღბეჭდილ პილიგრიმობას ასახავს. „სოფელი საჭიროა, უნდა გქონდეს, მარტო იმისთვის თუნდაც, რომ იქიდან წასვლას გაუგო გემო. სოფელი ნიშნავს, რომ მარტო არა ხარ, რომ იცი, ხალხში, მცენარეებში, მიწაში, რაღაც არის შენი და შენ რომც არ იყო, მაინც იქაა და მოგელის“.