ხმა ტომისიდან

„დიდი რომაელი პოეტი პუბლიუს ოვიდიუს ნაზონი ცხოვრობდა და მოღვაწეობდა ძვ.წ.43 – ახ.წ.18 წლებში, მისმა ქმნილებებმა საუკუნეებს გაუძლო და მსოფლიოს თითქმის ყველა ენაზეა თარგმნილი, იგი დღესაც ინტენსიურად ითარგმნება – ჩვენი თარგმანიც, პირველ ყოვლისა, ამის დასტურია...

ოვიდიუს ნაზონი, ძალზე პოპულარული თავის თანამედროვეთა შორის და სიყვარულით გარემოცული, რომში უშფოთველად ცხოვრობდა, ედგა მშვენიერი სახლი რომის ცენტრში, ჰყავდა საყვარელი ცოლი და ქალიშვილი (მესამე ქორწინებიდან), როცა, მოულოდნელად, დაახლოებით ორმოცდაათს მიტანებულ პოეტს, ოქტავიანუს ავგუსტუსის ბრძანებით, ახ.წ. მე-8 წელს დედაქალაქიდან, რომიდან, შორეულ და იმჟამად მიკარგულ მხარეში – პატარა ქალაქ ტომისში (ახლანდელი კონსტანცა, რუმინეთში) ასახლებენ, მიზეზი გადასახლებისა დღემდე რჩება საიდუმლოდ, თუმცა პოეტი პირველ და უეჭველ მიზეზად თვითონვე ასახელებს საკუთარ ლექსებს, რომლებმაც დიდი ვნება მიაყენეს მას.

ამ საკითხთან დაკავშირებით ბევრი მოსაზრება, ჰიპოთეზა გამოითქვა, მაგრამ ეს ამბავი ბოლომდე ნათელი არ არის, მაინც რჩება საიდუმლოდ; ოვიდიუსს იქ მიუსჯიან ცხოვრებას სიკვდილის დღემდე ნახევრადველურ სარმატებსა და გოთებს შორის; იქ დაიწერება მისი „ნაღვლიანი ელეგიები“ და „წერილები პონტოდან“; ეს ელეგიები პოეტის მავედრებელი ხმაა მშობლიურ მხარეში დაბრუნებას რომ ითხოვს.

პონტოური ელეგიებით („ნაღვლიანი ელეგიები“, „წერილები პონტოდან“) ოვიდიუსმა შექმნა ახალი, განსხვავებული ტიპის, სტილისტიკის პოეზია, რომელიც არ ეხმიანება დანაკლებად ჰგავს მის იქამდე დაწერილ ქმნილებებს: ეს არის ახალი ჟანრი, ამ ჟანრის ელეგიათა თემა იმ დროის ლიტერატურისთვის არააპრობირებული და უნიკალურია – მარტოობა.

ეს თემა ჩვენთვის, დღევანდელი მკითხველისთვის, მეტად ნაცნობი და აქტუალურია, ჯერ კიდევ რომანტიკულმა ლიტერატურამ XVIII-XIX საუკუნეთა მიჯნაზე შექმნა გმირის ახალი ტიპი – მარტოსული ადამიანი, რომელიც უპირისპირდება გარემომცველ სამყაროს; მეოცე საუკუნის ყველაზე დიდი მწერლები უტრიალებენ ადამიანის ეგზისტენციალური მარტოობის თემას და ცდილობენ მისი ყველა წახნაგის გამოშუქებასა და გააზრებას თავიანთ ნაწარმოებებში. მაგრამ ჩვენს წელთაღრიცხვამდე პირველ საუკუნეში ეს თემა პირველად ოვიდიუსთან გახმიანდება. ანტიკურობისთვის ეს იყო სიახლე.“ – მთარგმნელის წინასიტყვაობიდან